Giá đồng năm 2025 tăng vọt: Đâu là động lực chính?

Sự leo thang này được thúc đẩy bởi nhiều yếu tố, bao gồm các biện pháp thuế quan của Mỹ, gián đoạn nguồn cung và lo ngại về tình trạng thiếu hụt đồng trên toàn cầu.

Trong tháng 12 này, giá đồng đã lần đầu tiên vượt qua mốc 12.000 USD mỗi tấn, tăng hơn 1/3 nếu so với thời điểm đầu năm. Đây là mức tăng hàng năm lớn nhất của giá đồng kể từ năm 2009, năm mà giá kim loại cơ bản này tăng vọt hơn 140% sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu.

Phiên ngày 29/12, giá đồng trên sàn giao dịch LME ở London – giá tham chiếu của thị trường đồng toàn cầu – có lúc đạt 12.960 USD/oz, cao chưa từng có trong lịch sử.

Theo tờ báo Financial Times, các nhà phân tích dự báo nhu cầu đồng sẽ vượt nguồn cung khai thác từ các mỏ trong suốt thời gian từ nay đến những năm 2030, và giá đồng có thể duy trì ở mức cao trong năm tới.

Nhu cầu đồng tăng do cuộc dịch chuyển của thế giới từ nhiên liệu hóa thạch sang năng lượng tái tạo như điện gió và điện mặt trời, cũng như xu hướng điện khí hóa các phương tiện giao thông và bùng nổ xây dựng các trung tâm dữ liệu phục vụ trí tuệ nhân tạo (AI). Tuy nhiên, sản lượng của các mỏ đồng hiện tại đang ngày càng suy giảm, và việc đưa các mỏ mới vào hoạt động đòi hỏi chi phí rất lớn và thời gian dài.

Giá đồng tăng cao có thể khiến một số nhà sản xuất lựa chọn các vật liệu thay thế rẻ hơn hoặc làm giảm nhu cầu ở những lĩnh vực bị cho là không thiết yếu như phi carbon hóa – theo bà Natalie Scott-Gray, nhà phân tích nhu cầu kim loại tại công ty môi giới hàng hóa StoneX.

Bà Scott-Gray cho biết việc giá tăng đồng tăng mạnh năm nay là hệ quả của một “cơn bão hoàn hảo” các yếu tố hội tụ, trong đó có việc căng thẳng thương mại Mỹ-Trung giảm bớt, đàm phán hòa bình Nga-Ukraine, và tác động của thuế quan Mỹ.

Giá đồng trên sàn LME đã liên tục đạt mức cao kỷ lục kể từ tháng 10, sau khi xảy ra các tai nạn lớn tại ba mỏ đồng thuộc hàng lớn nhất thế giới – những sự cố làm dấy lên lo ngại về tình trạng thiếu hụt nguồn cung. Nhiều công ty khai thác lớn đã điều chỉnh giảm dự báo sản lượng của họ trong những tuần gần đây.

Năm nay cũng chứng kiến một lượng lớn đồng bị hút về Mỹ, khi các nhà nhập khẩu của nước này đổ xô mua đồng trước khi chính quyền Tổng thống Donald Trump áp thuế quan lên đồng. Gần đây, mối lo đồng tinh luyện bị áp thuế quan tiếp tục thúc đẩy hoạt động tích trữ đồng ở Mỹ.

Chênh lệch chưa từng có đã xuất hiện giữa giá đồng tại thị trường London và giá đồng trên sàn Comex của Mỹ do những đồn đoán về khả năng áp thuế. Các nhà giao dịch đã tìm cách kiếm lời từ sự chênh lệch này bằng cách mua đồng trên sàn LME và bán trên sàn Comex.

Trong một bất ngờ đối với thị trường, thuế quan đồng mà chính quyền ông Trump đưa ra đã miễn trừ đồng tinh luyện. Tuy nhiên, giá đồng ở Comex vẫn đang cao hơn giá ở London, phản ánh lo ngại rằng Chính phủ Mỹ có thể áp thuế quan lên đồng tinh luyện vào năm tới – theo giới chuyên gia.

Nhà phân tích Albert Mackenzie tại công ty Benchmark Mineral Intelligence, cho rằng thị trường đang phản ứng với “những cảm xúc lạc quan và lo ngại về nguồn cung”, khi đồng được ồ ạt vận chuyển vào Mỹ với mục đích “chạy trước” thuế quan. Khối lượng tồn trữ đồng trong các kho của sàn Comex đã tăng lên mức cao kỷ lục hơn 400.000 tấn, trong khi lượng tồn trữ trong mạng lưới LME toàn cầu đã giảm đáng kể trong năm nay, với lượng tồn trữ đồng của sàn LME ở châu Âu giảm xuống dưới 20.000 tấn.

“Sự thắt chặt nguồn cung mà chúng ta đang thấy chỉ mang tính cục bộ, không phải toàn cầu, do lượng tồn trữ ở Mỹ tăng cao dẫn tới giảm tồn trữ ở những nơi khác”, ông Mackenzie nói.

Dữ liệu mới nhất cho thấy tại thời điểm cuối tháng 11 vừa qua, 85% lượng đồng trong các kho LME là đồng có nguồn gốc từ Trung Quốc, không đủ điều kiện để giao vào các cơ sở Comex của Mỹ.

Tuy nhiên, một nhà giao dịch kim loại cho biết họ “và mọi người khác” vẫn đang vận chuyển khối lượng lớn đồng vào Mỹ do giá đồng ở Mỹ cao hơn. Một cách để tiếp tục làm được việc này là “hoán đổi” đồng có nguồn gốc từ Trung Quốc với đồng đáp ứng đủ điều kiện của Comex được lấy từ nơi khác, chẳng hạn từ các nhà cung cấp ở Trung Đông. Động lực này có khả năng sẽ tiếp diễn trong năm 2026 và còn dẫn đến tình trạng thiếu hụt đồng bên ngoài Mỹ – theo các nhà giao dịch.

Alice Fox, chiến lược gia hàng hóa tại Macquarie Group, dự báo giá đồng vẫn sẽ ở mức cao trong năm 2026, dù tăng trưởng nhu cầu ở Trung Quốc – nước tiêu thụ đồng lớn nhất thế giới – đang chậm lại.