Đồng USD sắp hoàn tất năm giảm mạnh nhất 1 thập kỷ

Chỉ số Dollar Index đo sức mạnh của USD so với một rổ gồm 6 đồng tiền chủ chốt khác đã giảm gần 9,5% trong năm nay.

Nguyên nhân chính khiến bạc xanh trượt giá trong năm 2025 là cuộc chiến thương mại mà Tổng thống Donald Trump khởi xướng khi lên cầm quyền nhiệm kỳ thứ hai. Cuộc chiến này đã làm dấy lên mối lo ngại về sức khỏe nền kinh tế Mỹ – dù tác động đến thời điểm này không nghiêm trọng như dự báo ban đầu – cũng như mối hoài nghi về địa vị của USD như một tài sản an toàn đối với nhà đầu tư trên toàn cầu.

ÁP LỰC MẤT GIÁ ĐỐI VỚI USD VẪN CÒN

Trong số các đồng tiền chủ chốt, euro là đồng tiền tăng giá mạnh nhất so với USD trong năm nay, với mức tăng gần 14%, đạt 1,17 USD đổi 1 euro – mức tỷ giá xuất hiện lần gần đây nhất vào năm 2021.

“Năm nay là một trong những năm tồi tệ nhất đối với đồng USD kể từ khi chế độ tỷ giá hối đoái thả nổi được áp dụng”, trưởng bộ phận nghiên cứu ngoại hối toàn cầu của ngân hàng Deutsche Bank, ông George Saravelos, nhận định với tờ báo Financial Times. Ông Saravelos đang đề cập tới khoảng thời gian hơn nửa thế kỷ mà giá trị của các đồng tiền được thiết lập bởi thị trường thay vì được đảm bảo bằng vàng theo chế độ bản vị vàng.

Áp lực mất giá đối với USD trong năm nay ban đầu đến từ việc ông Trump áp thuế quan mạnh tay trên diện rộng vào đầu tháng 4. Có thời điểm, USD mất giá tới 15% so với các đồng tiền chủ chốt so với thời điểm đầu năm, nhưng sau đó hồi phục một phần. Trong những tháng gần đây, việc Fed hạ lãi suất 3 lần liên tiếp trong thời gian từ tháng 9 đến tháng 12 tiếp tục khiến USD đương đầu với sức ép giảm giá.

Khả năng Fed tiếp tục giảm lãi suất trong năm tới trong khi các ngân hàng trung ương khác, bao gồm Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) giữ hoặc thậm chí tăng lãi suất, sẽ kéo đồng USD giảm giá thêm trong năm 2026 – theo dự báo của các nhà phân tích và đầu tư.

Thị trường hiện đang kỳ vọng Fed giảm lãi suất 2-3 lần trong năm tới, với lượng giảm mỗi lần là 0,25 điểm phần trăm. Trong khi đó, Chủ tịch ECB Christine Lagarde tháng này nói rằng “mọi lựa chọn vẫn còn để ngỏ” sau khi ECB giữ nguyên lãi suất và nâng dự báo về tăng trưởng kinh tế và lạm phát của khu vực eurozone trong năm tới.

Các ngân hàng ở Phố Wall hiện dự báo đồng euro tăng giá lên mức 1,2 USD đổi 1 euro trong năm 2026, và đồng bảng Anh tăng giá lên mức 1,36 USD đổi 1 bảng từ mức 1,33 USD đổi 1 bảng hiện nay.

“Chính sách tiền tệ của Fed đang đi ngược xu hướng của các ngân hàng trung ương toàn cầu. Fed vẫn đang ở trong xu hướng nới lỏng”, nhà kinh tế James Knightley của ngân hàng ING nhận định.

Diễn biến tỷ giá USD – đồng tiền thanh toán và dự trữ quan trọng nhất thế giới – có tác động lớn đến doanh nghiệp, nhà đầu tư và các ngân hàng trung ương. Việc USD mất giá trong năm nay mang lại lợi ích cho các công ty xuất khẩu của Mỹ, nhưng đặt ra thách thức lớn đối với các công ty châu Âu xuất khẩu hàng hóa sang thị trường Mỹ.

YẾU TỐ CHỦ TỊCH MỚI CỦA FED VÀ PHÒNG HỘ TỶ GIÁ

Giới chuyên gia cho rằng diễn biến tỷ giá USD trong năm 2026 sẽ tùy thuộc nhiều vào việc ông Trump sẽ đề cử ai cho ghế Chủ tịch Fed. Ông Jerome Powell, người hiện đang giữ cương vị này, sẽ hết nhiệm kỳ vào tháng 5/2026. Nếu người thay thế ông là một nhân vật có khuynh hướng ngả theo lời kêu gọi hạ lãi suất từ Nhà Trắng, áp lực mất giá đối với USD sẽ tăng lên.

Ông Kevin Hassett, cố vấn kinh tế cấp cao của Nhà Trắng, đang là một ứng cử viên hàng đầu cho việc thay thế ông Powell. Giới quan sát cho rằng ông Hassett có thể hạ lãi suất để làm ông Trump hài lòng.

Theo ông Knightley, dưới thời Chủ tịch mới của Fed, nhà đầu tư sẽ chuẩn bị tinh thần cho việc ngân hàng trung ương lớn nhất thế giới chịu sự chi phối của yếu tố chính trị, cắt giảm lãi suất mạnh mẽ hơn và “có khuynh hướng hành động theo trực giác”.

Việc Fed chịu ảnh hưởng từ Nhà Trắng sẽ đẩy cao mối lo ngại về sự độc lập trong công tác hoạch định chính sách tiền tệ của Mỹ.

Ông Mark Sobel, một cựu quan chức Bộ Tài chính Mỹ và hiện là Chủ tịch tổ chức nghiên cứu OMFIF, nhận định: “Việc ông Trump làm suy yếu các trụ cột căn bản của vị thế đồng tiền thống trị toàn cầu của đồng USD có thể là một quá trình rất chậm và lâu dài, nhưng điều này vẫn đang phủ bóng lên tâm trí thị trường”.

Sau khi chạm mức thấp nhất của năm vào tháng 9 năm nay, đồng USD hiện đã phục hồi 2,5%, một phần bởi các dự báo rằng thương chiến sẽ đẩy nền kinh tế Mỹ suy thoái đã không trở thành hiện thực.

Các nhà đầu cơ giá lên đồng USD cho rằng cơn sốt đầu tư trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ giữ nền kinh tế Mỹ tăng trưởng mạnh hơn so với kinh tế châu Âu trong năm tới, theo đó hạn chế dư địa hạ lãi suất của Fed.

Chiến lược gia Kit Juckes của ngân hàng Societe Generale nói: “Chúng tôi không cho rằng chính sách kinh tế của Tổng thống Trump có thể làm trệch hướng cuộc cách mạng công nghệ đang diễn ra ở Mỹ”.

Nhưng nhiều nhà phân tích cảnh báo rằng dù thị trường chứng khoán Mỹ có tiếp tục tăng trong năm tới nhờ cơn sốt AI, điều đó có thể sẽ không giúp ích nhiều trong việc hỗ trợ tỷ giá USD. Gần đây, tỷ giá USD đã đi vào ổn định, song các nhà phân tích nói sự thất thường trong việc ra chính sách của ông Trump đã khiến các nhà đầu tư nước ngoài đẩy mạnh việc phòng hộ tỷ giá USD khi mua cổ phiếu Mỹ.

Theo ông Saravelos, sự suy yếu của USD trong năm nay một phần xuất phát từ “việc đánh giá lại mang tính cấu trúc của nhà đầu tư toàn cầu, nhất là ở châu Âu, đối với sự tiếp xúc với USD mà không có phòng hộ tỷ giá”.

Các nhà đầu tư sử dụng các công cụ phái sinh để phòng hộ rủi ro mất giá của USD, và các công cụ như vậy gây thêm áp lực mất giá lên bạc xanh.